Tuesday 4 October 2016

Mizo Hranghlui Zaithiam Emily Changpari

EMILY CHAWNGPARI
(1928 - 1974 )


Hr^nghlui zai thiam zinga aw \ha leh zai thiam ber zing a mi, Pi Chawngpari hi a zai ngaithla tawh chuan a upat hnu pawha a zai chu mak tih khawpa \ha a ni an ti z>l. A pa hi Rosto Singh Dingdoh a ni a, Khasi hnam a ni. Boy M.E. School, Sikulpuikawn ami saw s^p enkawlna a nih lai khan, Pu Rosto Singh Dingdoh-a hi  Headmaster-in a awm \hin a ni. Pi Chawngpari nu chu Thangveli a ni.

Aizawlah Pu Rosto Singh hian nupui neiin a awm chhunzawm ta a. Sikul-ah chuan a nupui Pi Thangveli pawh chu a thawk ve ta ngh^l a. Tichuan fa 6, mipa 3 leh hmeichhia 3 an nei a. An fate chu:
1. Rosalind Chawnghmingthangi
2. Emily Chawngpari
3. Cecily Chawngmawii
4. W. Chawnglungmuana
5. J. Chawngsiama
6. G. Chawngsanga

Emily Chawngpari hi kum 1928, May ni 14 ah a piang a. Sawi tawh angin Aizawl sikulpui vel hi an awmna nghet chu a ni mai a. A pa te sikulah chuan lehkha zir vein, pawl 8 thleng chu a kal ve a. Hetih hun lai hian an zirlaiah Solfa te, zai zirte a la tel \hin a. A hu hova zai chu Pi Zaii te, Pi Tei te kaihhruaina hnuaiah an ti nasa \hin hle. Chung zingah chuan Chawngpari chu a zai thiam bikzia an hria a, an thur chhuak ta bik nalh mai a, duhsakna pawh a dawng nasa hle.

Tichuan lehkha a zir zawh hnu chuan a pa te sikul-ah chuan a thawk ve ta nghal a. Zirtirtu dangte n>n pawh an zai ho nasa \hin hle. Mipui nawlpuiin a zai thiamzia an hriat leh a l^r chhoh tak tak chu kum 1940 chho v>l niin a lang.  A zai thiamzia hi a mak hle a. Solfa zir chhuak a nihzia te a lang hle a. A aw chu a s^p ^w \alh mai. (A zai hi ngaithl^k tur a la awm a, a thih d^wn \>pa a zai pawh kan ngaithla a, \halai zai ang hlarh a la ni mai, s^p zai k^ng veh vawh ang tak a la ni, ngaihthl^k chuan a thiamzia a lang chiang leh zual - LTM)

Tichuan kum 1952 ah Dr. Lalhnuna Sailo n>n an innei ta a. Hetih hun lai hian Doctor an la tam lo hle a, Sorkar hna thawk pawh chhiar tham lek an la ni. Thingtl^ngah phei chuan Doctor phei chu an hluin an to leh zual a. Chutih laia Dr. Lalhnuna l^r dan tur chu a hriatthiam theih ^wm e. Chu mai a ni lo; a nupui Chawngpari lah chu Aizawla sikul awm hmasa p^wl ber, Headmaster fanu, a pa Khasi, a nu Mizo ni bawk si a ni a, an ni pahnih han l^r dan tur chu kan suangtuah thiam mai ^wm e.

Dr. Lalhnuna hi Dibrugarh-a training chhuak a ni a. Kum 1951 April thlaah Doctor hna thawk \anin Tlabungah a thawk hmasa ber a. Chawngpari n>n kum 1952 ah an innei ta a. Tlabunga a awm hnu chuan Sialsuk-ah thawk lehin, hetah hian thla 6 chh<ng vel chauh an awm a. N. Vanlaiphai ah te, Aizawlah te, Kolasib-ah te an sawn kual z>l a. A t^wpah kum 1972 ah Aizawlah an rawn sawn l>t leh ta a ni.

Aizawla an rawn p>m chhoh v>l a\ang hian Pi Chawngpari chu insawis>l \anin, kawchhung Cancer a ni tih hriat chhuah a ni a. A natna chuan a hneh tial tial a. Kum 1974 March ni 4 ah chuan khawv>l a chhuahsan ta a ni. Fa 5 an nei a, mipa 2 leh hmeichhia 3 an ni, an fate chu:

1. Ethel Rothangliani Sailo
2. Mabel Sai\huami
3. Dr. Jasper Rongura
4. Vespar Sailothanga
5. Mildard Sailo

Hla chi hrang hrang a sa kual nasa hle a. Tin, hla lengl^wng leh ram ngaih hla pawh a sa nasa hle. Pu Vankhama leh Pu Rokunga hla te a sa nasa zual hle a. An hla phuah tharte chu zirtir turin Chawngpari hn>nah an lo kal a, an zirtir a, a sa hmasaah a \ang fo \hin. Tin, s^p hla a sa nasa hle a, a zai hian s^p zai a ang hle a, a aw a s^ng \ha a, ngaihthl^k a nuam a, a uaithla (flat) kan tih ang chi hi a zaiah hian hriat tur a awm mang lo.

Guiter n>n hian a z^i tl^ngpui. Khawtl^ng thiltihna leh function pawimawhah a zai nasa \hin hle. Sap kaihhruaina hnuaia zai thiam chhuak a nihzia a lang hle bawk. Radio-ah hla a record hman lo nain, upa lamte chuan a zai thamzia an hai lo hle. A pasal Dr. Lalhnuna Sailo hi tunah (2011 hian) a la dam a, a fate nen Mission Vengthlangah an cheng a ni. 

No comments:

Post a Comment